VZ
Geachte aanwezigen, vandaag behandelen we de begroting 2019 alsmede het meerjarenperspectief 2020-2022.
Dit is voor het nieuwe college de eerste begroting die hij aan de gemeenteraad presenteert. Een flinke uitdaging, zoals dat voor ieder nieuw gekozen college geldt en zeker wanneer het college uit volledig nieuwe wethouders bestaat.
De begroting is het huishoudboekje van de gemeente waarin de te verwachte inkomsten en uitgaven van de gemeente Haaksbergen worden geraamd. Een begroting geeft de financiële effecten van een beslissing weer. Het college stemt de wensen en de mogelijkheden af in de begroting. De afstemming is afhankelijk van verschillende factoren:
- historische financiële gegevens over meerdere jaren,
- financiële doelen,
- wetgeving,
- externe factoren,
- en wijzigingen in gemeentelijk beleid.
VZ
De begroting van 2019 is ook dit jaar niet erg spannend. De gemeente Haaksbergen heeft nog steeds weinig financiële armslag om, naast de meest noodzakelijke uitgaven, geld te besteden aan andere projecten. Dit is helaas een gegeven waar het college mee moet werken, rekening houdend met de doelstellingen uit het coalitieprogramma en de toekomstvisie Haaksbergen 2030. Daarnaast moeten we waakzaam blijven en rekening houden met onverwachte tegenvallers die er ongetwijfeld zullen komen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een verlaging van de algemene uitkering van de Rijksoverheid. Dit is al vaker gebeurd.
Daarbovenop krijgen we de aankomende jaren te maken met grote investeringen en uitdagingen voor onder andere de nieuwe huisvesting van Het Assink Lyceum, klimaatdoelstellingen, asbestsanering, Wmo en jeugdzorg.
Doel was een sluitende begroting 2019 en meerjarenperspectief op te stellen en dat is gelukt. Tevens zullen de spaartegoeden langzaam richting het gewenste niveau gebracht gaan worden.
Wederom bevat de begroting minder pagina’s en dat is mooi. Dank en complimenten aan het college en natuurlijk de ambtenaren die hieraan hebben meegewerkt. Ook de nieuwe opzet met het mondeling beantwoorden van vragen door de ambtenaren aan de tafels is de VVD zeer goed bevallen. Houden zo.
Dan volgt nu in het kort de standpunten van de VVD over de afzonderlijke programma’s.
Bestuur en ondersteuning.
VZ
In het domein bestuur en ondersteuning denkt de VVD op de goede weg te zitten. Bestuur en ambtelijke organisatie worden verder toekomstbestendig gemaakt. Dit is noodzakelijk om Haaksbergen op weg te helpen naar een zelfstandige regiegemeente volgens de Visie Haaksbergen 2030. Dit houdt in dat er verder wordt gekeken naar samenwerking met de ons omliggende gemeenten, dat taken worden afgestoten die we beter door anderen partijen kunnen laten doen, en dat we de ambtelijke organisatie zo structureren dat we de regietaak op een efficiënte en deskundige manier kunnen uitvoeren. Eén dezer dagen wordt hierover een rapport verwacht van Rijnconsult met daarin richtlijnen en aanbevelingen.
Er gaat geïnvesteerd worden in scholing en ondersteuning van zowel het ambtelijk apparaat als college en raad. Zaken als onder meer de salaris- en personeelsadministratie zullen worden overgedragen. Kortom, een kleinere organisatie die de uitvoering vooral door anderen laat doen, maar de regie (het wat en hoe) in eigen hand houdt.
Vraagtekens zet de VVD bij de investering van € 600.000,- in jaarschijf 2020 voor een nieuw huisvestingsconcept. Dit is een enorm bedrag. We zien graag dat hier nog een keer naar wordt gekeken en zo nodig naar beneden wordt bijgesteld.
Met betrekking tot de algemene reserve zien we dat er hard gewerkt wordt om deze weer terug te brengen op een meer gewenst niveau van € 3 mln. Zonder al te veel tegenvallers bereiken we dit doel al in 2019. Dit zal de jaren daarop alleen nog maar toenemen. Uiteraard is dit voor ons een belangrijk aspect in deze begroting.
Veiligheid.
VZ
Haaksbergen is in vergelijking met andere gemeenten een relatief veilige gemeente om in te wonen. Ook hier wordt ingezet op het nog veiliger maken voor onze inwoners. Begin 2018 is het Integraal Veiligheidsplan (IVP) vastgesteld, waarin onder meer zaken als alcohol- en drugsgebruik onder jeugd, ondermijning, zelfredzaamheid, multiprobleemgezinnen en het voorkomen van inbraken een hoge prioriteit krijgen. Zeker ondermijning is een steeds groter probleem aan het worden. Deze trend zien we ook landelijk en Haaksbergen zal helaas niet achterblijven. Gelukkig wordt hier geld voor vrijgemaakt. Ondermijning is namelijk een gevaar voor de democratie. De aanpak van ondermijning is al langer geen exclusieve taak van de politie en het Openbaar Ministerie. Een effectieve aanpak van ondermijning vraagt om een georganiseerde overheid die alle middelen en instrumenten inzet die ze tot haar beschikking heeft. De aanpak van ondermijning moet zich richten op georganiseerde criminaliteit én op het waarborgen van de integriteit in het openbaar bestuur. Samenwerking met andere overheidsorganen is hierin essentieel.
Verkeer, vervoer en waterstaat
VZ
Haaksbergen moet goed bereikbaar blijven. Dit houdt in dat er voldoende parkeergelegenheid is voor bewoners en bezoekers, en dat het centrum van Haaksbergen goed en snel bereikbaar moet blijven. Weg met zinloze (en te hoge) drempels en meer gaan kijken naar andere snelheidbeperkende maatregelen.
Mooi dat het college aankomend jaar inzet op voldoende laadpunten voor elektrische voertuigen. Wat wordt bedoeld met voldoende? Kan de wethouder hier antwoord op geven?
De nieuwe N18 is goed voor een groot deel van de inwoners richting Enschede. Maar er is ook een deel dat via de oude N18 richting Enschede gaat. Een slimme en doordachte aanpassing van de oude N18 is voor de VVD belangrijk. Buiten de 30 km/u zone in Usselo, moet de oude N18 geen karrenspoor worden, al realiseert de fractie dat we ook gebonden zijn aan de afspraken met Rijkswaterstaat en provincie. Overbodige en dure aanpassingen moeten achterwege blijven.
Goed bereikbaar betekent ook dat Haaksbergen via het openbaar vervoer goed bereikbaar zal moeten blijven. Forensen en scholieren moeten snel op hun plek van bestemming kunnen komen. De VVD zal nauwlettend de nieuwe dienstregeling van het busvervoer in de gaten houden.
Economie.
VZ
De Nederlandse economie draait goed en daar profiteert Haaksbergen ook van. Belangrijk is een goed ondernemersklimaat. Bedrijven zijn tenslotte de banenmotor van Haaksbergen.
We moeten bedrijventerreinen verder upgraden en proberen het bedrijventerrein aan de nieuwe N18 verder ontwikkelen. Dit blijft tot nu toe hopeloos achter. Een duurzame invulling hiervan zal alleen maar voordelen voor Haaksbergen opleveren. Het college zal zijn uiterste best moeten doen om deze periode te zorgen voor vestiging van nieuwe bedrijven. Een attractief vestigingsklimaat, en regionale afstemming en samenwerking zijn cruciaal om dit te bewerkstelligen. Hiervoor heeft Twente een investeringsprogramma in het leven geroepen. Maak hier actief gebruik van, college.
Haaksbergen heeft een prachtig buitengebied met een groot aantal ondernemers in de agrarische sector. De VVD vindt het belangrijk deze groep ondernemers te faciliteren in hun bedrijfsontwikkelingen en te stimuleren om te zoeken naar duurzame oplossingen. De beide kerkdorpen Buurse en St. Isidorushoeve moeten aantrekkelijk blijven om in te wonen. Voldoende faciliteiten, nieuwbouw en inspraak van de beide belangengemeenschappen zullen ertoe bijdragen dat deze kernen aantrekkelijk blijven om in te wonen.
En dan het centrum. Uiteraard kan het centrum van Haaksbergen hier niet ontbreken. De uitspraak van de Raad van State met betrekking tot het ‘gat in de markt’ heeft wellicht grote consequenties voor Haaksbergen, maar dat zullen we binnenkort horen van het college. De VVD doet hierbij direct een oproep aan het college om zo snel mogelijk duidelijkheid te verschaffen. Zaak is dat er voortvarend en in gezamenlijkheid een goed besluit voor een juiste invulling van dit ‘gat’ wordt gevonden. Het wordt tijd dat er daadwerkelijk een schop in de grond gaat. Dit geldt ook voor de locatie Molenstraat 1. Het centrum is het kloppend hart van de gemeente en daar hoort, behalve de net genoemde zaken, ook bij dat het aangekleed zal moeten worden met groen, bankjes en speeltoestellen. Nogmaals, laten we er samen voor zorgen dat er iets moois gaat gebeuren in het centrum.
Onderwijs
VZ
Onderwijs biedt kansen. De gemeente zal een actief beleid moeten voeren met de schoolbesturen om ervoor te zorgen dat leerlingen het beste uit zichzelf halen. Daarnaast moeten we bedrijfsbezoeken stimuleren zodat het onderwijs beter aansluit op de arbeidsmarkt.
Jongeren die voortijdig de school dreigen te verlaten moeten we stimuleren toch een diploma te halen met de hulp van diezelfde scholen en andere organisaties.
Voor het nieuwe Assink Lyceum zal flink in de buidel getast gaan worden. Een reservering van € 10 mln. euro is reeds gerealiseerd en volgend jaar zal er meer duidelijkheid komen wat het daadwerkelijk gaat kosten. Goede afspraken en transparantie richting raad is ook hier weer ontzettend belangrijk. Informeer de raad tijdig en veelvuldig met betrekking tot Het Assink Lyceum. Neem de raad op sleeptouw mee in het gehele proces van besluitvorming.
Sport, cultuur en recreatie.
VZ
Sport is van wezenlijk belang voor iedereen die dat kan. Samen met verschillende organisaties moeten we onderzoeken hoe we de jeugd actief kunnen laten zijn op het gebied van bewegen. Of dit nu binnen is of buiten, dat maakt niet uit. We moeten een gezonde en sportieve levensstijl promoten. De gemeente moet hierbij de verschillende sportverenigingen stimuleren te komen met goede duurzaamheidsplannen. We hebben al laten zien dat samenwerken en goede afspraken tussen de verenigingen en de gemeente leidt tot mooie resultaten. Een mooi hulpmiddel hierbij is de nog vast te stellen Sportvisie. Dit zal handvatten geven voor een goed sportief beleid binnen de gemeente.
Op het gebied van cultuur binnen de gemeentegrenzen hebben we natuurlijk Stichting Kulturhus. Dit krijgt steeds meer vorm en zal zich de komende jaren nog verder moeten ontwikkelen en professionaliseren. Voor de VVD is daarbij zeer belangrijk de vraag of de kosten (subsidies) die hiermee gemoeid zijn afdoende zijn om het Kulturhus in stand te houden. De Stichting zal veel meer actief op zoek moeten gaan naar andere vormen van inkomsten zodat de gemeente niet elke keer hoeft bij te springen.
Het college zal ook nauw moeten blijven samenwerken met Museum Buurtspoorweg. De eerste stappen zijn reeds gezet naar een meer professionele organisatie die financieel gezond is. Het aantrekken van mensen buiten de gemeente (toerisme) zal een gezamenlijke aanpak vergen en een goede afstemming tussen de verschillende partijen, zoals met de VVV.
Met betrekking tot openbaar groen zien we een toename in de kosten. Dit wordt onder meer veroorzaakt door achterstallig onderhoud, maar ook door de bestrijding van invasieve exoten. Een goed beleid en het tijdig signaleren van problemen zal de kosten drukken.
Er zal komend jaar onder meer ingezet worden op de vervanging van een aantal speelvoorzieningen. Dit is naar de mening van de VVD een goede zaak en we juichen dit alleen maar toe. Het betrekken van de buurtbewoners is ook hierbij van belang.
Het natuurschoon rond Haaksbergen is geen vanzelfsprekendheid. Vrijwilligers en natuurorganisaties zetten zich in voor het behoud. Het inperken van het zwerfval en daarmee de plastiksoep is taak van het college maar ook van alle bezoekers.
Sociaal Domein.
VZ
Voor de VVD is het van belang dat we voor de inwoners een goede sociale opvang houden.
Samen met de Noaberpoort, wijk-GGD, Werkplein Twente, Stadsbank, SWB, en niet te vergeten de zeer grote groep vrijwilligers en mantelzorgers en vele andere organisaties en instellingen, zal de gemeente moeten blijven investeren en ervoor moeten zorgen dat mensen niet tussen wal en schip geraken. Dit vergt een enorme inspanning van alle partijen. De inwoner staat centraal en de VVD kan niet genoeg benadrukken dat dat inderdaad ook zo moet zijn. Wanneer dit betekent dat maatwerk tot een betere oplossing leidt, zal dat moeten worden toegepast. Dit vergt eveneens een creatieve houding en denkwijze van alle betrokkenen. Onze inwoners moeten het gevoel hebben dat zij deel uit maken van een mooie en veilige samenleving. Zelfredzaamheid is een mooi streven, maar kan en mag niet leiden tot onwenselijke situaties. Samenwerking in regionaal verband, zoals het werken volgens Twents model moeten we verder uitwerken.
Daarnaast is het van belang de arbeidsparticipatie te bevorderen. Door veelvuldig in gesprek te gaan met werkgevers en scholen zal dit ervoor zorgen dat zoveel mogelijk mensen geplaatst kunnen worden, eventueel met een loonkostensubsidie. Het sociaal domein is een complex domein waar enorm veel geld in omgaat. Efficiënt en verstandig omgaan met de middelen is hier het devies, zeker met de wetenschap dat het Rijk de budgetten van verschillende onderdelen kan verlagen. Ook deze ontwikkelingen zullen we als VVD nauwlettend in de gaten houden.
Volksgezondheid en milieu.
VZ
Langzaam moeten we toewerken naar een duurzame samenleving die zuinig gebruik maakt van energie en een vermindering van de hoeveelheid afval nastreeft. Mooie woorden waar de VVD zich in kan vinden. Hierin kan de gemeente een belangrijke rol vervullen, maar zal daarbij ook naar zichzelf moeten kijken, bijvoorbeeld naar het gemeentehuis en het eigen wagenpark. Goed voorbeeld doet goed volgen.
Op het gebied van restafval en hernieuwbare elektriciteit loopt de gemeente Haaksbergen flink achter bij vergelijkbare gemeenten. Deze achterstand zullen we met z’n allen zo spoedig mogelijk moeten wegwerken. Voorbeelden te over net over de grens, zoals de gemeente Saerbeck.
Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening.
VZ
Een aantrekkelijke gemeente om in te wonen met voldoende faciliteiten. Klinkt prachtig, maar dat betekent ook dat er voldoende woningen moeten zijn voor alle doelgroepen. Hier kan nog een slag gemaakt worden volgens de VVD. Een aantal zaken krijgen langzaam vorm; te denken valt aan nieuwbouw in onder meer Buurse en de Wissinkbrink.
Daarnaast is het belangrijk de prestatieafspraken met Domijn te vernieuwen. De VVD krijgt nog te vaak signalen dat er te weinig woning zijn in de sociale sector. Hierdoor belanden mensen te vaak in ongewenste woonsituaties en dit willen we niet als samenleving. De inwoner staat centraal, weet u nog?
Nog wat algemene opmerkingen.
VZ
De woonlasten stijgen dit jaar licht. Het gaat hier om de inflatiecorrectie. Dit is voor de VVD acceptabel en dit vinden we al vele jaren. Laat duidelijk zijn; niet meer dan de inflatiecorrectie.
De komende periode staan we met z’n allen voor grote uitdagingen. Van het ‘gat in de markt’ tot de energietransitie, tot asbestsanering, tot afvalloos Haaksbergen en het sociale domein.
Met de begroting die voorligt heeft het college een eerste stap gezet, maar we zullen met z’n allen de schouders eronder moeten zetten om alles waar te maken.